Kasper Bormans officieel ‘jongste door de koning aangewezen baron van het land’

Dr. Kasper Bormans (37) kreeg omwille van zijn wetenschappelijk werk rond dementie, van Koning Filip de officiële adellijke titel van baron. Daarvoor werd hij op 21 november 2024 ontvangen op het Koninklijk Paleis.

Twee maanden later kregen de Adelbrieven en zijn zelf gekozen wapenschild rechtskracht en werden zij bekrachtigd door de burgerlijke stand van zijn gemeente Leopoldsburg. Bij die gelegenheid organiseerde het college van burgemeester en schepenen van de gemeente een ontvangst en een kleine receptie. Kasper is nu officieel ‘de jongste door de koning aangewezen baron van het land’. Er zijn geen voordelen of voorrechten aan verbonden. De titel wordt als een eer en een missie beschouwd.

Waar is Kasper mee bezig?

Zijn onderzoeksdomein is het verhogen van levenskwaliteit en het verbinden van generaties in de communicatie met ouderen en mensen met dementie. Daarvoor ontwikkelde hij o.a. ‘de resonantiemethode’. Aan de hand van de beweging van twee schommels toont hij hoe communicatie altijd ‘resonantie’ is: de beweging van de ander zien, voelen en je daarop afstemmen. Dat kan met eenvoudige en aangepaste technieken die hun effect bewezen hebben in domeinen als reclame, casinopsychologie, lichaamstaal en retorica. Duizenden mantelzorgers, zorgverstrekkers en hulpverleners gaan er mee aan de slag.

‘Dementie is meer dan geheugenverlies. Het is ook communicatieverlies. In afwachting van de wonderpil, is de medemens het beste medicijn.’

Kasper schreef de boeken 'Wat Alz?', ‘Tijd maken voor mensen met dementie’ en ‘Schommelen op het ritme van mensen met dementie’ en is mede-auteur van ‘De Kunst van het herinneren’. Hij ontwikkelde ‘Het spel van de verbeelding’ en de online opleiding micro learnings via www.memoryhome.com

Zijn project met kinderen en ouderen en tentoonstelling ‘Van Oei! naar Waw!’ toont de impact van covid (en andere interventies) op hoe kinderen oude mensen tekenen en hoe we dat signaal ook kunnen omkeren. Ontdek ‘7,5 jaar langer leven – Het educatief pakket’ op www.kasperbormans.be

Samen met kunstenaarsduo unik-id en Alzheimer Liga Vlaanderen plaatst hij ook effectief grote resonantieschommels in gemeenten en woonzorgcentra.

De lezingen van Kasper worden (ook internationaal) overal warm onthaald. Kasper doctoreerde aan de KULeuven (B) en is momenteel verbonden aan Universiteit Maastricht (NL).

Het gaat niet om de titel maar om de erkenning en de aanmoediging om je in te zetten voor de medemens en de eigen rol op te nemen in de samenleving die meer dan ooit behoefte heeft aan hoop en verbinding tussen mensen en tussen generaties.

Wat staat er op zijn zelfgekozen wapenschild?

Hij koos voor rood en geel, twee vossen en vier persoonlijke beelden die tegelijk ook een universele kracht uitstralen.

  • De perenboom van zijn grootouders. Gevuld met gouden peren.
  • De schommelstoel van zijn opa. Als verbinding tussen generaties.
  • Een saxofoon. Voor de verbindende kracht van muziek.
  • Een omgekeerde zandloper. Voor de symboliek van de tijd die ons gegeven is.

Zijn wapenspreuk: ‘Gewetenschapper in Verwondering’

Het wapenschild van een baron is herkenbaar aan de kroon met zeven bollen.

Hoe word je baron?

Sinds de Franse Revolutie zijn er geen ‘voorrechten’ meer verbonden aan een adellijke titel. Maar de titels en de erkenning zijn wel in stand gebleven. Normaal gezien worden ze binnen adellijke families geërfd en doorgegeven. Er zijn maar drie landen (Verenigd Koninkrijk, Spanje en België) waar de koning iemand in de adelstand kan verheffen omwille van zijn verdiensten en rol in de samenleving. Dit is een ‘regaal voorrecht’, wat niet betekent dat de vorst hierin persoonlijk kan beslissen. 'De Koning' betekent in deze, zoals steeds, 'de uitvoerende macht'. Aan de toekomstige begunstigde zelf wordt om voorafgaande aanvaarding gevraagd.

In tegenstelling tot een nogal verspreid idee is het niet de koning als persoon die tot opname in de adelstand beslist, maar 'de koning' als uitvoerende macht, wat in eerste instantie de regering betekent. De minister van buitenlandse zaken is hier historisch gezien mee belast. is Alle voorstellen moeten door hem worden goedgekeurd en ondertekend, alvorens ook aan de handtekening van de koning te worden voorgelegd en als Koninklijk Besluit te worden uitgevaardigd. Dit geldt eveneens voor de voorstellen die kunnen toegevoegd worden aan die van de Adviesraad, hetzij door de minister zelf, hetzij door het koninklijk paleis.

Het verlenen van een adellijke titel of de opname in de adel gebeurt volgens welbepaalde regels. In de schoot van het ministerie van Buitenlandse Zaken fungeert een ‘Consultatieve Commissie voor het toekennen van adellijke gunsten ' die is samengesteld uit 14 onafhankelijke leden, de helft Franstalig, de helft Nederlandstalig, de helft edellieden, de helft niet-edelen, met nagenoeg éénderde vrouwelijke leden. Het voorzitterschap wordt beurtelings aan een Franstalige en een Nederlandstalige opgedragen.

In zijn advies houdt de raad rekening met een billijke verdeling tussen de taalgemeenschappen, de filosofische overtuigingen, het geslacht, enz. Ook worden personen onderscheiden uit zeer verschillende beroepen en activiteiten (onderwijs, magistratuur, leger, kunst, caritatieve werken, ondernemingswereld, sport, enz.) om hiermee een ruimere erkenning te onderstrepen dan voor de persoon zelf.

Jaarlijks bereidt deze commissie volgens eigen inzichten en volgens suggesties die haar worden overgemaakt, een lijst voor van personen - in de recente jaren vijftien à twintig, - van wie de verdiensten van dien aard lijken dat ze een dergelijke onderscheiding verdienen. Ze worden daarbij exemplarisch geacht voor meer uitgebreide groeperingen in de samenleving: de academische wereld, de kunst en literatuur, de magistratuur, de ambtenaren, de zakenwereld, de sociale werken, de caritatieve hulpverlening, de sport- en ontspanning enz.

Rond februari van elk jaar maakt de commissie een lijst met suggesties over aan de minister van Buitenlandse Zaken. Die kan de voorgestelde namen aanvaarden of er schrappen en eventueel andere aan toevoegen. Ook het kabinet van de koning kijkt de lijst na en verleent akkoord of maakt opmerkingen. Ook als de koning zelf initiatief neemt om iemand in de adelstand te doen opnemen, heeft dit de bekrachtiging van de bevoegde minister nodig.

De betreffende personen worden uitgenodigd hun akkoord voor de adelsverheffing te betuigen. Niemand wordt ongevraagd of tegen zijn wens voor adelsverlening voorgedragen. Vervolgens wordt een Koninklijk Besluit uitgevaardigd met vermelding van de benoemingen, meestal kort voor de nationale feestdag van 21 juli. Dit gebeurt door 'de koning' in zijn constitutionele functie, en dus onder verantwoordelijkheid van de minister van Buitenlandse Zaken.

De bekendmaking van een benoeming betekent nog niet dat iemand ook effectief in de adel is opgenomen. Eerst moet nog een procedure tot een goed einde worden gebracht, waarbij de geadelde een wapenschild en wapenspreuk voorstelt en aan de goedkeuring van de Raad van Adel onderwerpt. Vervolgens wordt een patentbrief of 'open brief' opgesteld (manuscript, op perkament of stevig papier), waarin de biografische elementen worden vermeld die tot de adellijke gunst hebben geleid.

Deze akte wordt voorzien van de handtekening van de minister van Buitenlandse Zaken, van de Koning en van de ontvanger van de registratie die bevestigt dat de vereiste rechten zijn betaald. Het document zal vervolgens, vergezeld van een attest, worden voorgelegd aan de diensten van de burgerlijke stand van de woonplaats, die ze op de registers zal inschrijven en er hierdoor volle rechtskracht zal aan geven. De toegekende titel zal ook op de identiteitskaart worden vermeld.

Hoeveel baronnen zijn er in België?

In België bestaan de volgende adellijke titels (in stijgende volgorde van belang): jonkheer, ridder en baron. Daarna volgen (heel uitzonderlijk) burggraaf, graaf, markies, hertog, prins en koning.

Het exacte aantal personen met de adellijke titel 'baron' in België is niet openbaar beschikbaar. In 2015 telde België ongeveer 1.200 adellijke families met in totaal circa 32.500 leden. In 2015 telde de Belgische adel ongeveer 455 personen met de titel 'baron'.

Wat betreft de provincie Limburg zijn er geen specifieke gegevens beschikbaar over het aantal personen met de titel 'baron'. De Belgische adel is verspreid over het hele land, maar gedetailleerde regionale statistieken worden niet openbaar gemaakt.

Het exacte aantal personen in België dat de titel 'baron' heeft ontvangen op basis van persoonlijke verdiensten is niet openbaar beschikbaar.

Meestal wordt de titel aan oudere mensen bezorgd.

Het verkrijgen van een adellijke titel in België is een zeldzame eer. Koning Filip heeft het aantal adellijke benoemingen sinds zijn aantreden verminderd. In 2016 werden bijvoorbeeld slechts acht personen tot baron benoemd, in 2024 waren er dat tien: vijf Nederlandstaligen en vijf Franstaligen. Deze titels worden toegekend aan personen met uitzonderlijke verdiensten en de selectie is streng. Bovendien zijn deze titels niet-erfelijk, wat betekent dat ze niet automatisch worden doorgegeven aan nakomelingen.

Gepubliceerd op dinsdag 28 januari 2025 9.41 u.